-
1 кире чөй кагу
сбива́ть/сбить с панталы́ку -
2 кире
1. прил.1)а) в разн. знач. обра́тный (рейс, билет, маршрут и т. п.)кире якка китү — пойти́ в обра́тном направле́нии
кире юл — обра́тный путь
кире саннар мат. — обра́тные чи́сла
кире пропорциональ зурлыклар — обра́тно пропорциона́льные величи́ны
б) обра́тный, попя́тныйкирехәрәкәт — обра́тное (попя́тное) движе́ние
кире йөреш — шахм. обра́тный (попя́тный) ход
2) в разн. знач. отрица́тельный (ответ, результат, герой и т. п.)кире йогынты ясау — оказа́ть отрица́тельное влия́ние
кире корылма — физ. отрица́тельный заря́д; см. тж. тискәре
3) перен.а) своенра́вный, упря́мый, стропти́вый; ерши́стый, норови́стый; несгово́рчивый (человек, сосед, попутчик) || упря́мец, упря́мицакире һәрвакыт кирегә сукалар — (посл.) букв. упря́мец всегда́ бу́дет про́тив паха́ть
б) норови́стый, с но́ровом ( о лошади); упря́мый ( о животных)4) оборо́тный, изна́ночныймайканың кире ягы — изна́ночная сторона́ ма́йки
5) лингв. уступи́тельный2. нареч.кире иярчен җөмлә — уступи́тельное прида́точное предложе́ние
1) ( о движении) обра́тно, наза́д, вспять (плыть, улететь, повернуть, поехать и т. п.)кире куу — гнать (отогна́ть) обра́тно
кире борылып килү — верну́ться наза́д
кире качу — бежа́ть обра́тно
вакытны кире борып булмый — вре́мя не повернёшь вспять
үткән эш кире кайтмый — (погов.) что прошло́, того́ не вернёшь (букв. то, что бы́ло, не вернёшь обра́тно)
2) обра́тно, наза́д (отдать, вернуть, выкупить и т. п.)кире алу — взять обра́тно
кире урынына кую — положи́ть обра́тно на ме́сто
хатны кире җибәрү — отпра́вить обра́тно письмо́
кире соратып алу — потре́бовать наза́д
•- кире алу
- кире әйләнеп кайту
- кире әйләнү
- кире баштан
- кире башы белән
- кире беткән
- кире бору
- кире вакланма
- кире гамәл
- кире кагу
- кире сугу
- кире кагылгысыз
- кире кагылмаслык••кире кайтарылу — экон. окупа́емость
кире кайтмый торган җиргә китү — отпра́виться на тот свет
кире китеш — регре́сс, деграда́ция
кире китү — см. кирегә китү 1)
кире кырыккан — см. кире беткән 1)
кире (кирегә) сөйләү — говори́ть проти́вное, не подде́рживать; см. тж. кирегә бору 1)
кире сугу — сбива́ть/сбить с то́лку; ср. тж. кире чөй кагу
кире сурәт физ. — изображе́ние перевёрнутое (обра́тное)
кире тәре — груб.; прост. упря́мец
кире тору — отказа́ться (от чего-л.), упря́миться
кире чакыру — см. кире кайтару 2)
кире юлга (якка) тарту (җибәрү) — сбива́ть/сбить с пути́
кире ягы белән — искажённо, в ло́жном све́те ( показывать)
- кире кайтукире як белән тору — встава́ть/встать с ле́вой (не с той) ноги́
- кире уйлау
- кире килү
- кире чигенү
- кире чөй кагу
- кире як 3. послелог; диал.по́слемоннан кире — по́сле э́того
-
3 кире кагу
= кире сугу1) отверга́ть/отве́ргнуть, отклоня́ть/отклони́ть; отводи́ть/отвести́ (помощь, подарок; дружбу, связь с кем-л., кандидатуру и т. п.)2) опроверга́ть/опрове́ргнуть, отводи́ть/отвести́ (факты, доводы, критику)3) отража́ть/отрази́ть (удар, атаку, чьи-л. доводы) -
4 кире сугу
-
5 кире кагу
geri çevirmek, reddetmek, karşı koymak -
6 karşı koymak
кире кагу; каршылык күрсәтү -
7 парировать
сов.; несов.( что)1) ( отразить удар) кайтарып сугу, һөҗүмне кире кайтару ( кылыч сугышында каршы якның сугуына җавап кайтару)2) перен. кире кагу, юкка чыгару -
8 отвести
1) ( кого-что) илтеп кую (җитәкләп, ияртеп)2) ( кого-что) (увести) [читкә] алып китү; күчерү3) ( что) (изменить направление движения) читкә юнәлдерү, читкә борып җибәрү4) перен. ( кого-что) кире кагу; отвод ясауотвести (чью-л.) кандидатуру — ( кемнең дә булса) кандидатурасын кире кагу
5) ( что) (отдать в пользование) бирү, аерып бирү, бүлеп бирү• -
9 отказать
I сов.1) ( кому в чём) кире кагу, үтенечне үтәмәү2) ( кому от чего), уст. ( уволить) чыгару (эштән, урыннан, хезмәттән һ.б.ш.)3) перен. ( кому в чём) инкарь итү, мәхрүм итү4) ( перестать действовать) эшләүдән туктау, эшләми башлау•- не откажите
- отказать от дома II сов.; уст.( кого-что) (отдать по завещанию) васыять итү, мирас итеп калдыру -
10 отклонить
сов.( что)1) ( отвести в сторону) бер якка авыштыру, тайпылдыру2) ( отвергнуть) кабул итмәү, кире кагу -
11 отмести
-
12 отпарировать
сов.; прям.; перен.( что) юкка чыгару, кире кагу -
13 отповедь
-
14 отразить
сов.1) ( кого-что) кире кайтару; кире кагу2) ( что) (о гладкой поверхности) чагылдыру, күрсәтү3) ( кого-что) гәүдәләндерү, чагылдыру, тасвирлау -
15 кирегә
нареч.1) обра́тно, наза́д (подвернуться, побежать, поползти)2) перен. в ху́дшую сто́рону (о развитии, изменениях)үзгәрдең син: яхшы якка түгел - кирегә — измени́лся ты не в лу́чшую, а в ху́дшую сто́рону
•- кирегә сугу
- кирегә ишү
- кирегә санау
- кирегә чигендерү
- кирегә чигү••кирегә алу — см. кирегә бору 1)
кирегә әйләнү — см. кирегә китү 1)
кирегә кагу — не одобря́ть, не подде́рживать; отверга́ть
кирегә сукалау (саплау, тырнау, бутау, җөпләү) — см. кирегә бору 1)
- кирегә китүкире кирегә саплар — (посл.) у упря́мца свои́ до́воды
-
16 geri çevirmek
инкәр итү; кире кагу; кайтару -
17 reddetmek
инкәр итү; кире кагу -
18 бөтенләй
нареч.1) целико́м, всеце́ло, совсе́м, оконча́тельно, по́лностью, на́чистояңгыр бөтенләй туктады — дождь совсе́м переста́л
бакчаны карау бөтенләй миңа калды — ухо́д за са́дом по́лностью перешёл на меня́
күл бөтенләй сазлыкка әйләнгән — о́зеро совсе́м в боло́то преврати́лось
2) оконча́тельно, совсе́м, соверше́нно, бесповоро́тно, безвозвра́тно, насовсе́мКазаннан бөтенләй китү — уе́хать из Каза́ни насовсе́м, безвозвра́тно уе́хать из Каза́ни
бәйләнешләрне бөтенләй өзү — оконча́тельно порва́ть вся́кие отноше́ния
3) ниско́лько, нима́ло, ничу́ть, отню́дь, совсе́м, во́все, абсолю́тно, соверше́нно; ни в мале́йшей (ни в како́й) сте́пени, ни ка́пли, ни на йо́ту, на на грош (копе́йку), ни вот сто́лькобөтенләй кызыксынмау — соверше́нно не интересова́ться
бөтенләй бернәрсә күрмәү — абсолю́тно ничего́ не ви́деть
эш бөтенләй бармый — де́ло соверше́нно (ниско́лько) не идёт
бу хәбәргә бөтенләй ышанмыйм — ни ка́пли не ве́рю э́тому изве́стию
4) совсе́м, соверше́нно, вполне́бөтенләй яңа булган бу күлмәк — пла́тье ста́ло совсе́м но́вым
хәзер ул бөтенләй икенче — он сейча́с соверше́нно друго́й
5) совсе́м, соверше́нно, никаки́м спо́собом, нико́им о́бразом, ни в ко́ем слу́чае, во всех отноше́ниях, ника́кул бу сүзне бөтенләй ул мәгънәдә әйтмәде — он э́то сло́во совсе́м не в том смы́сле сказа́л
бөтенләй алай түгел — совсе́м не так, соверше́нно не так
бөтенләй белергә дә теләми — совсе́м и знать не хо́чет
6) наотре́з, реши́тельно, совсе́м, оконча́тельно бөтенләй кире кагу наотре́з отрица́тьбөтенләй баш тарту — оконча́тельно отказа́ться
7) соверше́нно, совсе́м, на́чисто, на́прочьбөтенләй онытканмын — на́чисто забы́л
8) по́лностью, от нача́ла до конца́, до конца́, сплошь, целико́мбөтенләй укып чыктыңмы китапны? — до конца́ прочита́л кни́гу?
бөтенләй тегеп чыгу — по́лностью проши́ть, целико́м проши́ть
9) по́лностью, абсолю́тно, во всём, во всех отноше́ниях, в ко́рнебөтенләй туры килү — во всём подходи́ть, во всех отноше́ниях подходи́ть
10) дотла́, оконча́тельно, подчисту́юбөтенләй янып бетү — дотла́ сгоре́ть
бөтенләй бөлү — оконча́тельно разори́ться
-
19 тәкәбберлек
сущ.1) горды́ня, спесь, надме́нностьтәкәбберлек күрсәтү — выка́зывать горды́ню
биргәнне кире кагу тәкәбберлек була — (посл.) отверга́ние (отка́з от) даро́в есть горды́ня
2) гордели́вость, спеси́вость; надме́нное поведе́ниесездә булган тәкәбберлек бездә дә чирләмәгән — ( песня) е́сли у вас есть горды́ня, то и у нас она́ найдётся (букв. не заболе́ла)
-
20 һөҗүм
сущ.1) нападе́ние, наступле́ние, ата́ка, штурм, налёт, набе́г, при́ступ, уда́р; наско́к || наступа́тельныйявызларча һөҗүм — вероло́мное нападе́ние
бөтен фронт буенча һөҗүмгә күчү — перейти́ в наступле́ние по всему́ фро́нту
һавадан һөҗүм — возду́шный налёт; ата́ка с во́здуха
һөҗүм белән алу — брать шту́рмом
һөҗүмне кире кагу — отби́ть (отрази́ть) ата́ку
бандитлар һөҗүме — банди́тские наско́ки
һөҗүмгә бирешмәү — устоя́ть пе́ред на́тиском
дошман һөҗүме астында — под на́тиском врага́
һөҗүм сугышлары — наступа́тельные бои́
2) наступле́ние (на что-л.); борьба́ ( с чем) и (без доп.)корылыкка каршы һөҗүм — наступле́ние на за́суху; борьба́ с за́сухой
эчкечелеккә каршы һөҗүм — борьба́ с пья́нством
диңгезнең коры җиргә һөҗүме — наступле́ние мо́ря на су́шу
тыныч һөҗүм — ми́рное наступле́ние
3) прям.; перен. наше́ствие (саранчи, колорадских жуков)дошман яулары һөҗүме — наше́ствие вра́жеских по́лчищ
4) покуше́ние ( на царя)5) спорт. ата́ка, штурм; на́тиск; наступле́ниеак пешкалар һөҗүме — ата́ка бе́лых пе́шек
каршы як капкага һөҗүм — штурм воро́т проти́вника
һөҗүм линиясе — ли́ния нападе́ния
•- һөҗүм итүче
- 1
- 2
См. также в других словарях:
нинди — 1. Кемнең яки нәр. б. үзенчәлеге, сыйфаты тур. сораганда кулланыла 2. Риторик сорау һәм өндәүләрдә нәр. б. тулысынча кире кагуны аңлата нинди апа булсын ул сиңа?. Кире җөмлә составында килеп, теләсә кем , һәркем дигәнне аңлата нинди йөрәк күреп… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
нигилизм — 1. XIX гас. 60нчы елларында рус иҗтимагый фикере тарихында дворян җәмгыяте нигезләрен, аның культурасын, традицияләрен кире каккан юнәлеш 2. күч. Барлык нәрсәне кире кагу, һәркем тарафыннан кабул ителгән нормаларны танымау … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
гайре — с. иск. 1. Башка, бүтән балта, пычак вә гайре кораллар 2. кис. Үзеннән соңгы сүзгә карата кире кагу кисәкчәсе булып килә:... булмаган, түгел гайре табигый … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
гыйсьянчылык — XX гас. башында иске тормышка каршы юнәлдерелгән, аны кире кагу, билгесез яңа тормышка омтылу белән характерлы әдәби агым … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җавап — 1. Бирелгән сорау буенча нәр. б. аңлату, раслау яки кире кагу тәртибендә әйтелгән сүз. Дәрестә куелган сорау яки бирем буенча укучының укытучы һәм класс алдында сөйләве 2. Үзеңнең барлыгыңны, кайда булуыңны һ. б. белдерү өчен аваз салу, эндәшү 3 … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
имеш — кис. 1. Теге яки бу хәбәрнең кемнән ишетелгәнлеген һәм аның дөресме түгелме икәнлеген кистереп әйтә алмауны аңлату өчен кулл. 2. Белми дә торам мәгънәсендә кулл. сәгать 12 тулган имеш! 3. и. Төрле хәбәр, кеше сүзе, гайбәт башкалар имешен сөйләмә … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
инкарь — И. ИТҮ (КЫЛУ) – иск. кит. Кире кагу. Нәр. б. юклыгын раслау … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
каршында — Кемгә нәрсәгә мөнәсәбәттә булуны белдерә ил каршында йөзе ак. Каршы алу – 1) Килүче белән очрашу, аны сәләмләү 2) Нин. б. вакыйгага, хәбәргә һ. б. билгеле бер мөнәсәбәт күрсәтү. КАРШЫ БАРУ – Нин. б. эш яки фикер белән килешмәү, шуны кире кагу.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
каршысында — Кемгә нәрсәгә мөнәсәбәттә булуны белдерә ил каршында йөзе ак. Каршы алу – 1) Килүче белән очрашу, аны сәләмләү 2) Нин. б. вакыйгага, хәбәргә һ. б. билгеле бер мөнәсәбәт күрсәтү. КАРШЫ БАРУ – Нин. б. эш яки фикер белән килешмәү, шуны кире кагу.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
көфер — (КӨФЕРЛЕК, КӨФРИЯТ, КӨФЕРЛӘНҮ) – дини. Аллага ышанмау, алланы кире кагу; гөнаһ эш. КӨФЕР СҮЗ – 1) Аллага каршы сүз 2) Начар сүз … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
рәд — ИТҮ (КЫЛУ) – иск. Кабул итмәү, кире кайтару (кагу) … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
